Proverbe O

 

Obır kettı oynayıq cadı kettı caynayıq.

Obur gitti oynayalım cadı gitti yayılıp serilerim.

(Açıklama: Baskı ve tehdit şartları kalktı, serbestçe hareket edebiliriz, hurriyetimize kavuştuk anlamına söylenmiştir.

A plecat Mâncăciosul, ne putem juca, a plecat baba, ne putem odihni.

Explicație: (S-au ridicat interdicțiile de supunere și de amenințare, putem să acționăm liber, ne-am cîștigat libertatea).

Ot bolmağan cerde duman bolmaz.

Ateş olmayan yerde duman olmaz.

Nu iese fum de unde nu arde.

Otman barut bır arada turmaz.

Ateşle barut bir arada durmaz.

Nu stau împreună focul şi praful de pușcă.

On qolın bergenın sol qolın kormesın.

Sağ elinin verdiğini sol elin görmesin.

Mâna stângă să nu vadă ce dă mâna dreaptă.

On kozın sol kozıne muhtac bolmasın.

Sağ gözün sol gözüne muhtac olmasın.

Ochiul drept să nu fie dator ochiului stâng.

Onacaqqa mal tabılır onmaycaqqa qaza tabılır.

Varlıklı, mutlu olacağa mal bulunur olmayacağa da kaza bulunur.

Pentru cel care se va procopsi se va găsi marfă, pentru cel care nu se va procopsi, accidentul se va ivi.

Onmazın otmegı buvlı, qaşığı suvlı bolır.

Beceriksizin, mutsuzun, ekmeği buharlı ( ham, çiy), kaşığı yaş (sulu), kurulanmamış olur.

Pâinea celui incapabil va fi necoaptă, lingura îi va fi udă.

Ortaq malnı it aşamaz.

Ortaklık malı it (bile) yemez.

(Açıklama: bakımsız kötü olur anlamına)

Nici câinele nu va mânca marfa aflată în comun.

( Explicație: Are sensul unui produs nefinit, neîngrijit).

Oturğanın ebı coq çarlıqqa sebı coq.

Oturan, çalışmayan, hareket etmeyen başarısız olur, fakir olmasına da bir engel bulunmaz.

Cel ce stă, cel ce este inactiv, nu are câștig, sărăcia nu-l scapă din mână. ( nu va afla calea de a se elibera de ea.

Orazlının aldı tutar, engeklının artı tutar.

Talihli olanın önüne çıkar, emek ve gayret harcayanın arkasında toplanır.

Norocosului îi iese în cale, celui care se străduiește i se adună la spate.

Orazlının qartı olır, onmaznın caşı olır.

Talihlinin kartı ölür, mutsuzun, olumsuzun gençi ölür.

Celui norocos îi moare bătrânul, celui fără de noroc tânărul îi moare.

Onmazın otı canmaz.

Beceriksizin, uğursunun ateşi yanmaz.

Nepriceputului nu i se aprinde focul.

Onmaz apaqayğa bala sıltau.

Beceriksiz karıya çocuk bahane.

Copilul este un pretext pntru femeia incapabilă.

Oynaqlağan at şulın cırtar.

Şahlanan at çulunu yırtar.

Calul neastâmpărat își rupe învelitoarea.

Oylanğanğa ayttım oylandı bıldı, oylanmağanğa ayttım şaqıldadı kuldı.

Düşünene, muhakeme edene söyledim, düşündü bildi, düşünmeyene söyledim kahkaha ile güldü.

Celui care gândește (judecă) i-am spus și a înțeles, spunându-i celui care nu gândește, am avut parte de un hohot de râs.

Opke baldan tatlıdır.

Öfke baldan tatlı.

Furia este mai dulce decât mierea.

Opkemen turğan zararman oturır.

Öfke ile kalkan zararla oturur.

Cel care se ridică furios, se va așeza în pierdere.

Oksız qozı asrasan avuzın murnın may eter, oksız bala asrasan avuzın murnın qan eter...

Öksüz kuzu beslersen ağzını burnunu yağ içinde bırakır, öksüz çocuk beslersen ağzını

burnunu kan içinde bırakır.

De îngrijești un miel orfan, gura și nasul ți se vor umple de grăsime, de îngrijești un copil orfan, gura și nasul de sânge ți se va umple.

Oksız bala osmez mı, kunı kelır kulmez mı?

Öksüz çocuk büyümez mi, gün gelir gülmez mi?

Băiatul orfan nu va crește, oare, nu va veni ziua când va râde?

Oksız qız opkecı bolır.

Öksüz kız şikâyetçi olur.

Fata orfană va deveni reclamantă.

Oksız qızın torqını bolmaz.

Öksüz kız evlendikten sonra babasının evine misafir gitmez.

Fata orfană nu se va duce ca musafiră în casa tatălui după căsătorie.

Oksız malı orkenlesen turmaz.

Öksüz malını bağlasan durmaz (alınır, saçılır, yenilir).

Averea însuşită de la orfani nu rezistă nici legată.

Oksız oz qundugın ozı keser.

Öksüz kendi göbeğini kendisi keser.

(Açıklama: kendi işini kendisi görür).

Orfanul își va tăia singur ombilicul.

(Explicație: orfanul își va rezolva el însuși problemele)

Oksızın ayavcusı kop bolır, yardımcısı az bolır.

Öksüze acıyan çok olur, yardım eden az olur.

Pe orfan mulți îl vor compătimi, dar puțini îl vor ajuta.

Oksızın moynı buruk bolır.

Öksüzün boynu bükük olur.

Orfanul va avea capul plecat mereu.

Oksızın bır toyğanı ayran, bır toyğanı bayram.

Öksüz ancak köyde bol olan ayrana doyar, bir de toy-düğünde bol verilen yemeye doyar.

Orfanul se satură cu ayran și cu mâncare la bayram.

Olgen qoy qaşqırdan qorqmaz.

Ölmüş koyun kurttan korkmaz.

Oaia moartă nu se sperie de lup.

Olgen sıyır sütlı bolır.

Ölmüş inek sütlü olur.

Vaca moartă se zice că poate fi una cu lapte mult.

Olmegen oksız orselenıp cürer bır kun altın tastan suv ışer.

70

Ölmeyen öksüz tartaklanıp gezer bir gün altın tastan su içer.

Orfanul care nu moare umblă chinuindu-se dar vine ziua când va bea apă din cana de aur.

Olımnı korgen sıtmağa razı bolır.

Ölümü gören sıtma (hastalığına) razı olur.

Cel ce a văzut moartea se va mulțumi cu boala de malarie.

Olısın anğanın tırısı aş qalmaz.

Ölüsünü anan (yad eden) kişinin dirisi aç kalmaz.

Nu suferă de foame viii celui care își pomenește morții.

Olısı bolğan bır kun cılar, delısı bolğan er kun cılar.

Ölüsü olan bir gün ağlar, delisi olan her gün ağlar.

Cel căruia îi moare un apropiat, va plânge o zi, cel care are în familie un nebun, va plânge în fiecare zi.

Olısın ansan tırısın zavqı qaşar.

Ölüsünü anarsan dirisinin zevki (keyfi) kaçar.

Dacă vei pomeni morții, celor vii le va pieri cheful de viață.

Omırım komır boldı.

Ömrüm kömür oldu.

Viața mi-a devenit cărbune .

(Explicație: limba tătară este o limbă cu adevărat poetică, termenii „omîr și komîr” demonstrează ideea mea, aici cărbunele fiind metafora definind întunericul, negrul.

Oz aqılın aqıl el aqılı paqıl.

Kendi aklın iyi başkasının aklı nisbetçi.

(Açıklama: Kendi aklınla iyi düşünüp hareket etmewn başkasının nisbetçi, kıskanç tavsiyesinden daha iyidir.)

Mintea ta este cea bună, mintea altuia poate fi relativă.

Ozı cığılğan cılamaz.

Kendi düşen ağlamaz.

Cel care cade singur nu plânge.

Ozı yalmağanın soyı yalar.

Kendisi utanmayanın soyu utanır.

De nu se rușinează el, neamul lui se va rușina.

Ozın bılgen lapın bılır.

Kendisini bilen lafını bilir.

Cel care se cunoaște, își stăpânește cuvântul.

Ozın ol sozın olmesın.

Kendin öl (ama) sözün ölmesin.

Poți muri tu, numai cuvântul să nu-ți moară.

Ozıne qayırı bolmağannın başqasına qayırı bolmaz.

Kendisine hayrı olmayanın başkasına hayrı olmaz.

Cel care nu va fi de folos sieși, nu va folosi nici altora.

Ozınkı ozek elınkı tezek.

Kendininki öz (maya) başkasınınki tezek.

Al lui e esență, al altuia e tizic (balegă).

Ogız iyesıne koten tıymez.

Öküz sahibine göden değmez (düşmez).

Atelajul dorsal nu se atinge de stăpânul boilor.

Ogızge muyüzı avurlıq etmez.

Öküze boynuzu ağırlık etmez.

Coarnele nu-l împiedică pe bou.

Ogız oldı ortaq ayırıldı.

Öküz öldü ortak ayrıldı.

A murit boul, părțile s-au despărțit.

Otmegıne may cağıldı.

Ekmeğine yağ sürüldü.

Pâinea lui a fost unsă cu unt.

Oturıq sözın orkenı bolmaz.

Şaka ( aslı olmayan) sözün bağı olmaz.

Gluma nu are mereu relații cu adevărul (este imaginea plantei care a prins rădăcină)