Proverbe S, Ș

 

Saban illa saban, başqası yalan.

Sabanla toprağı sürüp rençberlik yapmak en iyi iştir.

(Açıklama: Bunun yanında başka işler az önemlidir anlamına söylenmiş. Eski çağlarda Türkler çiftçiliği en gerekli ve önemli iş saydıkları zaman söylenmiş bir atasözü olsa gerektir)

Plugul și numai plugul, orice altceva e minciună.

(Explicație: Pe lângă arat, celelalte treburi nu au aceeași importanță. Credem că vechii turci au creat proverbul în perioadele în care atribuiau muncilor agricole cea mai mare importanță).

Saban quyruğun tutqan aş qalmaz.

Sabanin kuyruğunu tutan ( sabanla toprağı işleyen, sürüp eken) aç kalmaz.

Cel care ține plugul de coarne nu va rămâne flămând.

Sabanda anlaşmağan oraqta tobeleşır.

Saban ( topraq sürme) zamanında anlaşmayan iki ortak orakta (ekini biçme zamanında) döğüşür.İşin başında anlaşmak gerek.

Cei care nu s-au înțeles la arat, se vor bate la seceriș.

 

Sabırın sonı sarı altın.

Sabırın sonu sarı altın (gibi kıymetli).

Răbdarea, în final, devine prețioasă precum aurul galben.

Sağa lap anlatmaq tüyege endek atlatmaq.

Sana lâf anlatmak deveye hendek atlatmak.

A te face să-mi înțelegi vorba este precum a determina cămila să sară șanțul.

Saqınğan kozge şop tuşer.

Sakınan göze çöp girer.

Așchia sare în ochiul care se ferește.

Sağır eşıtmese de uydurır.

Sağır işitmezse de uydurur.

Surdul nu le aude dar le potriveşte.

Sapsız balta suvğa şomar.

Sapsız balta suya dalar.

Toporul (baltagul) fără coadă se scufundă în apă.

Saulıqqa caulıq ta kerek.

Sağlığa mendil (bez) de gerek.

Sănătății îi trebuie și o batistă.

Sautın kor qaşığın uzat.

Çanağını ( nasıl olduğunu) gör de (ona göre) kaşığını uzat.

Vezi întâi farfuria apoi întinde-ți lingura.

Sekırgenın sekız kun toyğanın tokuz kun.

Seğirdiğin (zıplayıp oynadığın) sekiz gün doyduğun dokuz gün.

Zilele în care ai sărit a joacă sunt opt, nouă sunt cele sătule.

Senden süyer kışım coq bundan artıq aşım coq.

Senden (daha fazla) sevdiğim kimse yok bundan ziyade aşım yok.

Nu există om iubit mai mult de cât tine cum nu am mai multă mâncare.

Semızın ayağı sekız bolır.

(Semiz bir koyun veya bir hayvan iki zayıf koyun yerine geçer anlamına).

Animalul gras are opt picioare.

(Explicație: cel gras, fie orice animal, fie oaie, poate să corespundă cât două oi, sau orice altceva).

Sırın aytqan sırdaşına qul bolır.

Sırrını söyleyen söylediği kişinin kulu olur. ( Sırrı öğrenen şantaj yapabilir).

Cel ce își spune secretul, va deveni robul celui căruia i s-a destăinuit.

Siyrek qatnaşqan süygulı bolır..

Seyrek görüşen (gidip gelen) sevgili olur.

Cei care se vizitează mai rar se iubesc mai mult.

Soqtanın azmanından cıgıtnın tuzmanı.

Softanın azmanından (tenbel olup ense şişireninden) (fakir ) yiğitin çalışkanı iyidir anlamına.

Decât un popă leneș ( cu ceafa groasă) este preferabil un flăcău sărac dar muncitor.

Soqır kormese de sezer.

Kör görmez ama sezer.

Chiorul nu vede dar simte.

Soqır tıledı bır koz, Tanrı berdı ekı koz.

Kör bir göz istedi, Tanrı ona iki göz verdi.

( Açıklama: Isteyene, çalışana Tanrı bir yerine iki de verir).

Orbul a cerut un ochi, Domnul i-a dat doi.

(Explicație: Celui care cere ( se roagă) Domnul îi dăruiește două în loc de unul).

Soqır olgen son sidane koz bolır.

Kör öldükten sonra zeytingözlü olur.

Orbul va deveni om cu ochi migdalat după ce moare.

Soqır tutqanın bek tutar.

Kör tuttuğu şeyi pek (sağlam) tutar.

Orbul prinde vârtos tot ce apucă.

Soqırnı alsan sau tuvar, tenteknı alsan soy quvar.

Körle evlenirsen sağlam gözlü doğar, delişmen (hovarda) ile evlenirsen soyuna çeker.

De te căsătoreşti cu un chior vei avea copil cu ochi buni, de te căsătorești cu un aventurier, urmașul va trage spre neamul lui.

Sonğı apaqay sultanşıq tığırıp cürgen uymaqşıq.

Sonuncu karı sultançık yuvarlanıp gezen yumaşık

Ultima nevastă este împărăteasă, un ghem ce se rostogolește.

Sorap bergeşı soğıp ber.

Sorup vereceğine vurup ver.

(Açıklama: Birisine bir şey vereceğin zaman (ihsanedeceğin zaman) ona sormadan ver ki makbule geçsin.Yüzüne vurmadan ver anlamına).

Decât să oferi întrebând, oferă bătând. < 75

(Expicație: Când oferi unui om ceva din inimă, oferă fără să mai pui întrebări. Înseamnă că vei dărui fără să jignești.

Soyı yaqşı soy saylar.

Soyu iyi kişi soy seçer.

Omul de neam bun caută neamul.

Suv bulanmay tınmaz.

Su bulanmadan dinmez,durulmaz, berraklanmaz.

(Açıklama: tın, ses, ın, tın coq: ne ınıltı ne ses var, demek; tınmak-dinmek; cauın tındı, yağmur dindi; cel tındı,yel dindi,kesildi; tınç- sessiz; tınçlık – huzur; tınış -nefes; tınşı – casus; tınlamak – dinlemek; tınlaşmaq – dinletmek.

Apa nu se limpezește până ce nu se tulbură. (Explicațiile sunt pentru limba turcă).

Suv ışkenge cılan da tıymez.

Su içene yılan bile dokunmaz.

De cel care bea apă nici şarpele nu se atinge.

Suv kıșkenenın col balabanın.

Su küçüğün yol büyüğün.

Apa aparține celui mic, drumul este al celui mare.

Suv şoqrağından kesılır.

Su kaynağından kesilir.

Apa se taie de la izvor.

Suv korse suvsar at korse aqsar.

Su görürse susar at görürse aksar.

De vede apa devine însetat de vede caii, tresare.

Suv korulmeden balak turılmez.

Su görülmeden paça dürülmwez.

(Açıklama: Suyu görmeden paçayı suvama).

Nu sufleca pantalonii până nu vezi apa.

(Explicație: nu ridica poala (pantalonului) dacă nu vezi apa.

Suv testisi suvda sınar.

Su testisi suda kırılır.

Vasul (de pământ) pentru apă, se sparge în apă.

Surunmegen tuyaq, yanılmağan caq bolmaz.

Sürçümeyen at tırnağı (ayağı) yanılmayan yanak (dil) olmaz.

(Açıklama: Her at sürcüyebilir, her kişi yanılabilir anlamına).

Nu există cal care să nu se împiedice, om care să nu se înșele

(Explicație: Sensul proverbului se referă la piedicile din viață).

Süymegenge süykenme.

Seni sevmeyene yaslanma, dayanma (sığınma).

Nu te încrede pe cel (cea) care nu te iubește.

Şaqırılğan cerıne erınme şaqırılmağan cerıne korınme.

Çağrıldığın yere üşenme (git) çağrılmadığın yere görünme.

Du-te fără reținere unde ai fost chemat, nu te arăta unde n-ai fost invitat.

Şatal qazıq cerge qağılmaz.

Çatal kazık yere çakılmaz.

Furculița nu se scutură pe locul unui stâlp.

Şekıge mıngen ışeqqe cuqmaz.

Çekiye binen kursağa (mideye) faydalı, etkili olmaz.

Cel frământat de îndoieli nu-și poate controla trupul.

Şıqmağan canda umut bar.

Çıkmayan canda ümüt var.

Există speranță cât timp sufletul n-a părăsit trupul.

Şığarsa ozın kozı tukurse ozın betı.

Çıkarırsa kendi gözü tükürürse kendi yüzü.

De-l scoate, va fi propriul ochi, de va scuipa, va fi propriul chip.

Şıngene şalar Qurt oynar.

Çingene çalar Kürt oynar.

Țiganul cântă și dansează Kurdul.

Şoban tayağıman kelın ayağıman.

Çoban sopası gelin ayağı ile (uğurlu olur) .

De bun augur va fi ciobanul cu toiagul, nora cu pasul (în familie).

Şobanın gonlı bolsa qoşqardan sut şığarır.

Çobanın günlü olursa koçtan süt çıkarır.

Dacă vrea ciobanul mulge lapte și de la lupoaică.

Şuruk taqta mıq tutmaz.

Çürük tahta çıvıl tutmaz.

Lemnul putred nu ține cuiul.