17 oct. 2017

ORLI SEIT HALIL - DESTANI QIRIM / LEGENDA CRIMEII


DESTANI   QIRIM
Orli Seit Halil

 “Aqmesçit” -  dedikleri Qırımın bendi                 
Çoqtır guzelleri yoqtır bülendi                          
Anda oturır gubernat kendi                                  
Urus halqını anda seyir ittim.                               

“Bağçasaray” – dedikleri hanların tahtı           
İçinde duranlar kibbardır halqı                            
Malı olanlar ider hayratı                                      
İslâm ummetin anda seyir ittim.                           

Aqyar  - dedikleri bir buyük qale                           
İçinde oturan ep urus halqı                                   
Dört yanı taştan mükellef qale                             
Topların düzgünin anda seyir ittim.                      

“Eski Qırım” – dedikleri bir kuçük handır           
İçinden çıqması aylaq yamandır                           
Qırq yıllıq silyası anda tamamdır                         
Silyasını terk ideni anda seyir ittim.                     

Seid Halil der ki, qıldım canıma cefa                    
Aradım  doquz Qırımı bulmadım vefa                   
Qaraim milleti anda seyir ittim.                            

                                   1257  Hicri / 1840 Milâdi 1840


LEGENDA   CRIMEII

Ce spunem într-o vorbă  e Aqmescit vestitul
Aici noi nu mai suntem, ne termină cumplitul
Guvernatorul este stăpânul absolut
În fiecare casă se află soldatul rus temut.

 „Bahcesaray” ținuse pe tron vestiții lumii 
Locuitorii mândri sunt toți fii de tătari
Cu bogății imense sfidează vremea ei
Și-aici eu admirasem pe musulmanii mei.

Cetatea -prea vestită-i orașul Aqiyar
Locuitori sunt rușii, soldații marelui țar.
 În patru zări se-nalță un fort de ei zidit
Acolo eu doar tancuri am stat și am privit.

Crimeea-Veche rămâne micul, vechiul Hanat
Din ea nimeni nu pleacă, pe nimeni n-a luat.
Trec patruzeci de ani, pe-aici armata crește,
Și tot de-atâta vreme au dezertat hoțește.

Seyd Halil mai scrie că a-ncercat salvarea
Zadarnic colindase în nouă țări, Crimeea,
 E veselie mare la poporul caraim.