Proverbe D

 

Daulğa toqmaq caraşır. 

 Davula tokmak yaraşır. 

Tobei îi stă bine cu bățul rotund și greu.

Davulun sesı uzaqtan oș kelır. 

 Davulun sesi uzaktan hoş gelir. 

 Sunetul davulei, tobei, este plăcut de departe.

Delı şoqmar cıyar. 

Deli başı topuzlu sopa (çomak) toplar. 

Nebunul adună ciomage cu vârf.

Delı cıbımen quyuğa tuşulmez. 

Deli ipi ile kuyuya inilmez. 

Cu ața unui nebun nu te lași în fântână.

Delı delıden, imam oluden hoşlanır. 

Deli deliden, imam ölüden hoşlanır. 

Nebunul se bucură de un alt nebun precum preotul se bucură de moarte.

Delı ozun, aqılsız qızın maqtar. 

Delı kendisini akılsız kızını över.

Nebunul se laudă pe sine, prostul își laudă fata.

Delının sozı qıyıznın tozı pıtmez.

Delinin sözü keçenin tozu bitmez. 

Vorba nebunului și praful de pâslă nu are sfârșit.

Delı uslanmaz, temır ıslanmaz.

Deli uslanmaz, demir sıvanmaz.

Nebunul nu devine înțelept, precum nici fierul nu se tencuiește.

Delı yalmaz soyı yalar.

Deli utanmaz soyu utanır.

Nebunul nu știe de rușine, neamul lui se rușinează.

Denız dalgasız qız sevdasız bolmaz.

Deniz dalgasız kız sevdasız olmaz. 

Marea nu poate fi fără valuri precum nici fata nu poate trăi fără iubire.

Denızdekı balığın pazarlığı bolmaz.

Denizdeki balığın pazarlığı olmaz.

Tocmeala peștelui din mare nu are sens.

Denızge tuşken cılanğa sarılır.

Denize düşen yılana sarılır.

Cel ce cade în mare se îmbrățișează cu șarpele.

Dertın bolmasa sölen, borcın bolmasa, üylen.

Derdin yoksa sölen, borcun yoksa evlen.

Dacă n-ai dureri, vorbește, dacă n-ai datorii, însoară-te.

Dertın caşırğan derman tapmaz.

Derdini gizleyen derman bulmaz.

Cel ce își ascunde suferința nu va avea parte de leac.

Dervıș aşı tılge tarı.

Derviş aşı dile darı.(ilaç)

Mâncarea călugărului este medicament pentru limbă.

Devlet basqan catalmaz, qasuet basqan turalmaz.

Devlet basan yatamaz, kasvet basan kalkamaz.

*(Açıklama: Yüksek mevki ve ya servet sahibi olan kişinin derdi, ailesi büyük olur, rahat uyuyamaz. Kahri, kasveti ve sıkıntısı olan kişi de belini doğrultup ayağa kalkamaz.

Nu se poate culca cel năpăstuit de stat, cum nu se poate scula cel năpădit de griji.

Dinsızın aqqından imansız kelır.

Dinsizin hakkından imansız gelir.

Celui fără de religie îi vine de hac cel lipsit de credință.

Doğru aytqannı toqız koyden quarlar.

Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.

Pe cel ce spune adevărul, îl vor goni din nouă sate.

Doğrı colda cığılğan şalt turar.

Doğru yolda yıkılan (düşen) çabuk kalkar.

Cel ce cade mergând pe drumul drept se va ridica repede.

Doğrı sözge yemın kerekmez.

Doğru söze yemin gerekmez.

Vorba adevărată nu are nevoie de jurământ.

Doqsansız torğay şırlamaz, toymay oksız cırlamaz.

Kasımı doksan gün geçmeden serce şaklamaz, öksüz doymadan yırlamaz.

Până nu trece noiembrie nouăzeci (zile) vrabia nu ciripește, orfanul nu cântă până nu se satură.

Doqız ulım bolğaşı oturaq bır qartım bolsın.

Dokuz (hayırsız) oğlum olacağına felcli bir ihtiyar eşim olsun.

Decât să am nouă feciori (nerecunoscători) e mai bine să am un bătrân paralizat.

Domuzdan bır qıl qoparsan kâr.

Domuzdan bir kıl koparsan kâr.

Un fir de păr smuls porcului devine un câștig.

Domız terısınden post bolmaz, duşmandan dost bolmaz.

37

Domuz derisinden post olmaz, düşmandan dost olmaz.

Pielea porcului nu se argăsește așa cum dușmanul de prieten nu-ți folosește.

Domuzğa üyürgen sazğa avnar.

Domuzun peşinden giden batağa yuvarlanır.

Cel care o ia pe urmele porcului, se va zbate în mocirlă.

Dos başqa duşman ayaqqa qarar.

Dost başa düşman ayağa bakar.

Prietenul la cap privește, dușmanul privește la picioare.

Dos tușundurur dușman kuldurur.

Dost düşündürür düşman güldürür.

Prietenul te pune pe gânduri, dușmanul te face să râzi.

Dos qara kunde belli olur.

Dost kara günde belli olur.

Prietenul la nevoie se cunoaște.

Dosuna guvenıp duşmanına şapşılma.

Dostuna güvenip düșmanına saldırma.

Încrezându-te în prieten, nu-ți ataca dușmanul.

Dosuna sırrın aytma, o aytar dosuna, toban tolar postuna.

Dostuna sırrını söyleme, o söyler dostuna, saman dolar postuna.

Nu-ți spune secretul prietenului, el o va divulga prietenului său, pleava se va umple de „vorbe”.

Dușman edınmek qolay dos edinmek zor.

Düşman kazanmak kolay dost kazanmak zor.

E ușor să-ți faci dușmani, mai greu e să-ți câștigi prieteni.

Dușmanğa ser berılır sır berılmez.

Düşmana ser (baş) verilir sır verilmez.

Duşmanului capul ți-l poți da, secretul însă, ba.

Duvarnı nem ernı ğam cığar.

Divarı nem, eri gam yıkar.

Peretele se va dărâma de înălțare, bărbatul va pieri de tristețe.

Dunyada mekân ahrette iman.

Dünyada mekân, ahrette iman.

Pe lume e bine să ai spațiu, dar în lumea de apoi e bine să ai credință.

Dunyağa paydası coqnın ahrette de coq.

Dünyaya faydası olmayanın ahrete de olmaz.

Cel ce nu folosește vieții, nu va folosi nici morții.

Dünyasından tonulgen Azrailnı qıdırır.

Dünyasından bıkan, umudunu kesen kişi Azraili (ölümü) arar.

Cel care s-a săturat de lumea aceasta, îl va cere la Azarayl. (își va dori moartea).