2 mai 2019

DOBRUCA TATARLARIN’DA QIDIRLEZ ADETI


Güner Akmolla
      Aqiqaten, adetlerımız bek zengın ve dayanıqlı, binlerce senenı atlatıp, bızmen barabar kunu kunumızge  keldıler.Boların en quvvetlılerı bellı: Aşure, Naurez, Qıdırlez. Islamiyetten evvel cerleşken milli adetler, sonmez tarihımıznı tanıtalar, barlığımıznı anlatalar!
      Caşlarğa tanıtmaq bızım borcımız...ve bolay kelgen atalardan selam. OĞUZ KAĞAN destanı, “İliyada ve Odiseya” ’dan evvel,vatan ve milli süygısıne altın oturğıştan heykel yarata, çünki Çin padışası cenkte cene ve sonra bızım Hanımızdan ilkınde atın ıstiy, alıp. Nevaqıt hanımını ıstyi, onıda qabul ete. Uşıncı ıstegı topraq bola.O yerde bızım Hanımız bo cevapnı bere: “At  ve qadın menımkı edı, berdım.Topraq, ulke, menımkı tuvıl, milletımınkı! Beralmayman!” Geşken senelerde, Qırım da oqıdım merhum Riza Fazıl ağamızın şkola kitaplarına yazğanların ve anladım ki dedelerımız tam ketırıp yaşatqanlar mında adetlerımıznı.O zamandan qalğan “qalaqay tığırtması”temızlık uşın ot atlaması,talaqalar, Şiyıldamay, Şual, Sarı Eşkı v.b.”Sozım soz” degen atasozımızde bugun bıle bıznı şereflendıre.
Marebe sonındaqı pıqarelık bıle qaldırtmadı Aşure’nı: Aqbaş koyımın pıqare apaqayları bır bırınden toplar edıler quru cemış ve Nuh Babamıznı anır edıler pışırıp em dağıtıp Aşure şorbasın!
      Bolay cendık tabiyatın ve tarihın caunların, tufanların...
      Suruv, suruv ullar üy üyden aytıp keler edıler Naurez canı kunnın bayramını, bır ekı şeure  ya bır ekı cevez qabul etıp koy cemaatınden:”Naurez keldı, korınız, / Korımlıgın berınız /... dep.
      6 Mayıs ta Qıdırlez’nı qutlaymız  ve “Qıdırlez Bayramını”Balabanlarımızğa qayırlaymız! Son senelerde olılerımıznın anıma kunın oğa baylap keldık.Balalığımda, o menım bırtane Aqbaş koyımde,  Qıdırlez’ nı koyın ocası ve Ak Saqal aqaylar azırler edıler, bız sade bır qaşıq salıp peştımalımızın cebıne camı azbarında toplaşar edık, etlerın qaurma em botqaların sararma rengıne, qoqısına,anca aşap toyğaşıq zor dayanıp!Atalar cılnı ekıge bolgenler: caz kunlerın başlaması Hızır Peyğamberınkı (186 kun), tabiyat yeşıllene, caşara ve qalğan 179/ 180 kun Qasım Peyğamberınkı, kuz ve qış aylarına ait.

Niciun comentariu:

Trimiteți un comentariu