Bız dünyada aytuvlı medeniyet qurğan
qırımtaralarımız, edebiyatımız zengın, elifbemız V-VI
asırlardan bellı, yaqında, 1928 –lerde, latin elifbesıne geştık
ve qıymetlı eserler yarattıq! Liçevde oquğanlar illa bılmedıler
ne doğrı tarihımıznı, ne de doğrı colımıznı. Elbette o
caşların qabaatı degıl. Partidın colı meutalarnı şiynep geştı
şehitlerın ustunden, zamanların denışmesı beklenıldı balaban
ümitlermen … bazı ailelerde, nasıl şımdı aralarına
kırgenlerımız...
Naym dayıların ottırılmesınden sonra,
“lekelı”dep tanıdı millet bo qızlarnı: en balabanların
Selma’nın nişanı gerı qaytqanda, anladılar
ki artıqtatarlar onlarman er bır alaqanı kestıler, cemiyetın bır
kenarına atıp saldılar, caş qızlarnı qartaytmağa
cezalandırıp...çünki, ışke kırmege, mekteplerge ketmege, ış
yerınde aylığını ostırmege, demek, er şeyge, “dosar de
kadre” yani “ailece turuşun dosyası” ve onda yazsan doğrı
bolğanlarnı, “Türkiye’de aqrabam bar”dep, ya da enıştem,
dayım, amcam “politik cezalı” dep, eş bır haqqın yoq edı,
olmek ta aruv edı ! Eger sen yalan yazsan kadre dosarında, ki senın
aqraban , qudan, komunist partidıne qarşı çıqtı dep, em ışten
atıla edın, emde mahpuske qapala edın! Bonday vaziyette, Menciye,
Topraksar degen tatar koyıne kışkene bır memur, yani kitaphane de
ışlemege cıberıldı, Kostenci Mufettişlıknın tarafından, o da
bır balaban romen komunistnın yardımıman boldı: tovarış
Vasile. Onda qonışılğan tatarların arasında bo qızın dayıları
kım, babası kım, anası qaysı soydan: dayıları Qırım uşun
politika cürsettıler, 1930 –lardan başlap, babası Kanal’ğa
qapaldı, ana tarafından yedı kışı politik cezasını aldı!
Uşuncı kunı Menciye’nın kitaphanede
bolğan kitaplarnı balaban defterge geşırıp tasavurlar
qurması:”epısını oqurman, Yarabbi! Epısın! degende, pıte!”
Üyle bolmazdan evel, ekı polis kırdı
kitaphanege.Kulmegen yuzlerı, sert davuşı qorqıta tuşe insannı,
ele caş qıznı”lekelı qıznı”.
-Kım Abdulla Menciye? dep, baqırdı polislerın
semız soyı.
-Menmen! dedı Menciye ve yaqınladı olarğa,
toqtatıp defterge yazmasını.
-Sen ne qaraysın bızım koyımızde? Sen
milletın duşmanısın!
Dep, baqırdı oğa polis.Bır adım yaqınlap,
qorqıtıp caş qıznı, uş au evel 18 yaşın totırğan caş
qıznı, sertiydı:
-Bır satın ışınde keteceksın temız
koyımızden!Bızge sendiy “şuruk” element kerekmiy! Eger
ketmesen, senı qapaycaqmız zindanğa!
Qızın kozlerı caşqa toldı. Qart
apaqay, kitaphanecı, qazaq bolsada, şay solendı:
-Darılmanız, tovarış, keter, keter!
Kettı. Kolektivnın kamyonın kabinasına mındı
ve bır sat col Kostencı’geşık cıladı: ozı uşun, babası
uşun, dayıları uşun, yemın etıp “unutmaycaq ve
unutturmaycaq”bonday duşmanlıqlarnı...
Kop sene sonra tuyuldı ki o koyın tatar
komunistlerı barıp qasabadaqı komunist merkezıne şağalar,
sonra, Qara Omer de, çünki onda bar eken rayon , ilçe , balaban
toplantı bola, putun caş ve qart , tatar ve romen
komunistlerımen:oyğa salına, erkez, ele bızım süygen
qırımtatarlarımız, oz milletımız, “ketsın” qararına 100%
oy bere: tatarların komunistlerı bek deşet edıler”1947-1967
senelerınde...Bo bızım hatıramız da 1953 men 1959 senelerınde
bola...Dobruca’nın tatarlığında: Topraqsar’da... tarihı
adıman Toprakhisarı da!
Bo bızım zemanevi belamız: oqumaymız!
RăspundețiȘtergere